Hoe de Technische Universiteit Eindhoven de sociale veiligheid van de eigen medewerkers en studenten hoog op de agenda zet

Op dinsdag 15 juni 2021 kwam het bericht dat de Technische Universiteit Eindhoven maatregelen gaat nemen om de sociale veiligheid op de universiteit te vergroten. Met het aanstellen van een ombudsfunctionaris en meer vertrouwenspersonen wil de Technische Universiteit Eindhoven de kans op ongewenst gedrag verkleinen. Ook starten zij binnenkort met een informatiecampagne waarmee studenten en medewerkers geïnformeerd worden over de mogelijkheden die er zijn om ongewenst gedrag te melden. Aanleiding voor deze maatregelen zijn verhalen van medewerkers en (oud-)studenten waarin zij aangaven zich niet veilig te voelen. Deze onveilige gevoelens zouden zijn ontstaan door onder andere racistische opmerkingen en machtsmisbruik. Wij vinden de bewustheid die de Technische Universiteit Eindhoven laat zien met betrekking tot dit onderwerp een positieve ontwikkeling. Hoe zit het met uw bewustzijn? Heeft u zich op het reilen en zeilen binnen uw organisatie?

“WE ZIJN ONS ERVAN BEWUST DAT DE AFWEZIGHEID VAN KLACHTEN NIET BETEKENT DAT ER GEEN ONGEWENST GEDRAG IS”

Om veranderingen door te voeren is bewustheid vaak de eerste stap. Met bewustzijn creëer je inzicht en inzicht is de eerste stap richting grotere sociale veiligheid. We horen allemaal wel eens iemand zeggen “maar zo doen we het al jaren”. Nu hoeven bestaande processen niet altijd de juiste processen te zijn. We leven namelijk in een maatschappij die zich snel ontwikkelt. Om met deze ontwikkelingen mee te gaan is het belangrijk om zo nu en dan eens stil te staan bij de huidige bedrijfsvoering en u af te vragen ‘hoe doen we het eigenlijk?’. Vervolgens kan er gekeken worden naar hoe het anders, en vooral efficiënter, kan. Zo is er op dit moment een ontwikkeling gaande binnen de samenleving waarbij er meer bewustzijn komt met betrekking tot ongewenst gedrag (vooral binnen organisaties).

Steeds meer organisaties beseffen zich dat het hebben van een veilige cultuur de organisatie alleen maar ten goede komt. Wij vinden het goed dat het College van Bestuur van de Technische Universiteit Eindhoven zich dan ook beseft dat het niet ontvangen van meldingen over ongewenst gedrag niet betekent dat er ook geen incidenten plaatsvinden. Wij weten uit ervaring dat niet elke organisatie zo denkt. Maar deze opmerking van de Technische Universiteit geldt wel voor elke organisatie; wat je niet ziet kan je namelijk ook niet weten. Om de organisatie voor iedereen veiliger te maken en ongewenst gedrag in de toekomst te kunnen voorkomen kiest deze universiteit er nu voor om pas op de plaats te maken en dit onderwerp op de agenda te zetten. Al met al een goede ontwikkeling!

MELDINGSBEREIDHEID

Ook in de nieuwe CAO voor universiteiten zien we dat meegegaan wordt met deze ontwikkeling. Zo hebben onderwijsbonden besloten dat vanaf 1 juli 2021 alle universiteiten een universitaire ombudsfunctie voor het personeel beschikbaar moeten hebben. De Technische Universiteit Eindhoven neemt deze nieuwe eis serieus en verwacht bij de start van het nieuwe academische jaar met een ombudsfunctionairs te kunnen beginnen. Het zou natuurlijk mooi zijn als de genomen maatregelen de sociale veiligheid en de meldingsbereidheid van medewerkers kan laten toenemen. Op deze manier krijgt de universiteit meer inzicht op het werkelijke aantal incidenten binnen de organisatie. Vaak is het wel of niet ontdekken van incidenten namelijk afhankelijk van de meldingsbereidheid van medewerkers.

Wat beïnvloedt de keuze van medewerkers om misstanden wel of niet te melden? De cultuur binnen een organisatie speelt hierbij een belangrijke rol. Hierbij kan gedacht worden aan de geldende normen en waarden, vastgestelde richtlijnen en vooral de communicatie hierover naar medewerkers. Voor medewerkers is daarnaast het gevoel dat de organisatie de meldingen die zij doen over incidenten ook serieus neemt van belang. Om dit gevoel te kunnen creëren is actief en goed leiderschap nodig. Ook de relatie (en communicatie) tussen werknemer en leidinggevende is een belangrijke factor. Het hebben van een open cultuur waarbij medewerkers open met leidinggevenden kunnen communiceren en zich veilig voelen creëert een vertrouwelijke band. Als gevolg van deze band zal kennis over ongewenst gedrag van collega’s ook sneller gedeeld worden.

DUS…?

Wat betekent dit voor uw organisatie? Kijk om te beginnen eens naar de huidige cultuur. Welke normen en waarden zijn binnen de organisatie het belangrijkst? Specifiek gekeken naar het voorkomen van ongewenst gedrag kunt u zichzelf de vraag stellen: welke mogelijkheden hebben medewerkers om veilig melding te doen? Weten de medewerkers ook waar zij melding kunnen doen? Zoals hierboven besproken is het bewustzijn de eerste stap naar verandering en naar sociale veiligheid. Natuurlijk hoeft een organisatie niet elke week veranderingen door te voeren in het beleid. Wel is het goed om zo nu en dan het huidige beleid te evalueren en in te spelen op de maatschappelijke ontwikkelingen. Onthoud dat de maatschappelijke ontwikkelingen ook invloed hebben op de medewerkers; zij bewegen zich immers continu in deze alsmaar veranderende maatschappij. Het is daarom goed om met elkaar in gesprek te blijven. Want een veilige werkomgeving creëer je samen, niet alleen!