Leiderschap in relatie tot een (on)gezonde bedrijfscultuur

Verschillende teams binnen één organisatie scoren vaak verschillend op relevante indicatoren op de werkvloer, zoals prestaties, betrokkenheid en werkgeluk. Maar wat of wie is nou de belangrijkste veroorzaker van deze verschillen? Dit is de leidinggevende. Die heeft de grootste invloed op ons functioneren.

In ons eigen podcast-programma, ‘Een kwestie van vertrouwen’ bespreken we daarom dit fenomeen. Hoe werkt deze invloed? Welke gebeurtenissen komen we tegen in de praktijk? Wat zijn de gevolgen van een bepaalde leiderschapsstijl? En hoe kunt u als leidinggevende het beste omgaan met uw teamleden? Deze vragen (en de antwoorden daarop) staan tijdens de uitzending centraal. Nieuwsgierig? Luister hier vandaag om 11:00 uur naar de uitzending of lees deze blog voor meer informatie.

Luister live naar ‘Een kwestie van vertrouwen’

 LEIDERSCHAP

Een gezonde bedrijfscultuur is de basis voor een succesvolle organisatie. Een belangrijk aspect van een gezonde bedrijfscultuur is psychologische veiligheid: een omgeving waarin werknemers zichzelf comfortabel voelen om zichzelf te uiten en zichzelf te zijn. Meer specifiek, wanneer er sprake is van psychologische veiligheid op de werkvloer voelen mensen zich comfortabel om hun zorgen en fouten te delen zonder angst voor schaamte of vergelding. Ze zijn ervan overtuigd dat ze zich kunnen uitspreken zonder vernederd, genegeerd of beschuldigd te worden. Deze psychologische veiligheid heeft een positieve invloed op het functioneren van medewerkers en is daarmee de basis van een succesvolle organisatie.

De manier waarop leidinggevenden zich gedragen en omgaan met werknemers heeft een grote invloed op de psychologische veiligheid binnen een organisatie. Zo spelen zij een belangrijke rol in de begeleiding van werknemers en in het creëren van een omgeving waar werknemers ideeën aan kunnen dragen, feedback kunnen vragen en geven, of misstanden aan kunnen kaarten zonder dat zij bang zijn voor negatieve consequenties.

Een leiderschapsstijl kan een negatieve invloed hebben op de bedrijfscultuur. Zo komt het nog regelmatig voor dat leidinggevenden niet open staan voor feedback maar juist anderen beschuldigen. Dit heeft grote gevolgen voor de betrokken medewerkers en de organisatie zelf. Werknemers durven zich niet uit te spreken, voelen zich niet of nauwelijks betrokken bij de organisatie en ervaren een enorme druk om te presteren. Dit kan leiden tot stress en psychische en fysieke klachten onder werknemers, wat vervolgens kan resulteren in (langdurige) uitval.

 

AUTORITAIRE LEIDERSCHAPSSTIJL

De stijl van leidinggevenden is veelal bepalend voor de bedrijfscultuur. Is die open en transparant, dan voelen medewerkers zich vrij om hun mening te geven en zo positief bij te dragen aan het resultaat. Helaas bestaan er ook stijlen die een negatieve invloed hebben op de bedrijfscultuur. Daarvan is autoritair leiderschap er één van. Een autoritaire leidinggevende staat weinig open voor een gesprek, feedback of discussie en duldt weinig of geen tegenspraak. Tevens houdt hij informatie voor zich en deelt dit enkel als het strikt noodzakelijk is.

Werknemers die een autoritaire leidinggevende hebben, hebben vaak de neiging om bang te zijn voor de leidinggevende. Om zichzelf te beschermen houden ze relevantie ideeën, informatie en meningen daarom voor zich. Daarnaast voelen zij een (ongezonde) druk om goed te presteren. Dit kan resulteren in werkstress bij werknemers, ook wel psychosociale arbeidsbelasting (PSA) genoemd. Door PSA kan een medewerker klachten ontwikkelen zoals fysiek ongemak, angststoornissen en PTSS. Maar ook een burn-out of depressie. Een gevolg hiervan is een verminderde motivatie en productiviteit. Op lange termijn kan de medewerker daardoor zelfs langdurig uitvallen en/of arbeidsongeschikt raken.

 

NARCISTISCH LEIDERSCHAP

Leidinggevenden met narcistische karaktereigenschappen kunnen de psychologische veiligheid ook negatief beïnvloeden. Deze leidinggevenden vertonen vaak een gebrek aan empathie. Ze hebben de neiging misbruik te maken van anderen, zijn niet geïnteresseerd in andermans mening en luisteren niet naar anderen. Daarnaast kunnen ze niet overweg met kritiek en zelfs agressief reageren. Dit heeft vaak als gevolg dat er onzekerheid en angst op de werkvloer ontstaat. Medewerkers durven zich niet meer uit te spreken. Tevens kunnen er kampen binnen de organisatie ontstaan waarbij er sprake is van een vriend-vijand denken. Ook deze leiderschapsstijl heeft een negatieve invloed op de werkcultuur en leidt vaak tot PSA onder werknemers.

 

HOE DAN WEL?

De leiderschapsstijl van de leidinggevende is dus van grote invloed op de bedrijfscultuur. Maar hoe zorgen leidinggevenden er nou voor dat zij een positieve invloed hebben?

Het is allereerst belangrijk dat leidinggevenden zich in algemene zin bewust zijn van de invloed die zij kunnen uitoefenen op de bedrijfscultuur. Het is tevens van belang dat zij een open en transparante stijl van leidinggeven hanteren. Zo is het noodzakelijk om werknemers de ruimte te geven om hun mening te kunnen geven en om hun zorgen en fouten te kunnen delen. Het is tevens belangrijk om helderheid te creëren richting medewerkers over wat er van hen verwacht wordt, welke taken zij moeten uitvoeren en waarom de betreffende taken van belang zijn. Uit daarnaast ook uw waardering voor de medewerker. Focus niet alleen op de dingen die fout gaan maar juist op de dingen die goed gaan. Zorg dat een medewerker voelt en ervaart dat hij / zij er toe doet en belangrijk is voor uw organisatie.

Ben u benieuwd naar uw bedrijfscultuur? Wilt u inzicht krijgen in de kwaliteit van leidinggevenden binnen uw organisatie en de invloed daarvan op de bedrijfscultuur? Of op zoek naar verbetering van de kwaliteit van leidinggeven en daarmee het ontwikkelen van een gezonde(re) bedrijfscultuur? Schroom dan niet en neem contact met ons op! Wij helpen u graag.