Drie schandalen die de sportwereld op zijn grondvesten deed schudden

Het is zo ver! De Olympische Spelen 2020 in Tokyo zijn de afgelopen week van start gegaan en loopt op volle toeren. Heel Nederland zit aan de buis gekluisterd om de sporthelden van Team NL naar de medailles te juichen. Onze sporters tot het uiterste zien gaan om het hoogste resultaat te behalen, kan het nog mooier?!

Uiteraard is dat beeld zeer romantisch. Sport kent echter ook zijn duistere kanten. Integriteit vormt een belangrijk aspect binnen de cultuur van sport! Het verleden laat zien dat het nastreven van roem en rijkdom in de sport soms ook het slechtste in ons naar boven kan halen. Wij zijn daarom voor u in de krochten van de sportwereld gedoken en hebben drie grote schandalen voor u op een rij gezet. Sport is namelijk niet altijd zo romantisch als dat het overkomt. De voorbeelden laten zien dat de raakvlakken tussen sport en integriteit groter zijn dan gedacht!

Russisch dopingschandaal

Wellicht is het u opgevallen dat de Russische sporters bij de Olympische Spelen niet onder de Russische vlag sporten. Dit was ook al het geval tijdens het recent gespeelde EK voetbaltoernooi. Maar waarom?

In december 2014 begon het balletje te rollen. Een documentaire van de Duitse ARD onthulde dat er een dopingprogramma bestond binnen de Russische atletiek. De atletiekbond zou atleten onder druk zetten om verboden middelen te gebruiken en manipuleerde dopingtests. In november 2015 bevestigde het Wereldantidopingagentschap (Wada) dat dit programma bestaat. In december 2016 liet Wada zelfs zien dat er meer dan duizend sporters geprofiteerd zouden hebben van het programma tussen 2011 en 2015, ook buiten de atletiek. Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) heeft in februari van 2018 dan ook besloten om Rusland uit te sluiten van deelname aan de Winterspelen in Pyeongchang. De Russen die nooit betrapt waren, mochten wel meedoen maar mochten niet voor hun land uitkomen. Ze deden mee onder de olympische vlag. In december 2019 besloot het Wada om Rusland voor vier jaar te schorsen.

Over de afgelopen jaren vormt dit wellicht een van de grootste schandalen die de sportwereld kent. Het raakt de integriteit van de sport. Wat opvallend is, is dat het Wada in november 2015 bevestigde dat het staatsdopingprogramma een diepgewortelde cultuur van valspelen is geworden binnen de Russische atletiek. Zodra iets in de cultuur geworteld is, dan wordt dit als ‘normaal’ beschouwt. Datzelfde gaat op voor bijvoorbeeld pesterijen of onwenselijk gedrag op de werkvloer. Lees bijvoorbeeld ook eens onze blog over de invloeden en het belang van een veilige (werk)omgeving.

Het Calciopoli schandaal

In 2004 werd het Italiaanse voetbal opgeschrikt door een groot schandaal van omkoping en corruptie. Juventus-voorzitter Luciano Moggi bleek een belangrijke rol te spelen binnen een schandaal van jarenlang uitslagen manipuleren en landstitels ‘kopen’.

In 2004 besloot Justitie, na een reeks van onderzoeken, om de telefoon van Luciano Moggi af te luisteren. Uit deze onderzoeken bleken grote clubs als Juventus, AC Milan, Fiorentina en Lazio de scheidsrechters van de competitie om te kopen. De grote clubs Juventus, Lazio en Fiorentina kregen een straf en degradeerde zelfs naar een competitie lager.

Opnieuw een schandaal waar integriteit binnen de sport ver te zoeken was. Het klinkt grootschalig en wellicht denkt u dat dit geen risico vormt voor ondernemers op een kleine schaal. Maar wat dacht u van omkoping om vertrouwelijke informatie los te laten? Of een aangeboden geschenk om een vriendenprijsje op te stellen? Omkoping is daarin zeker niet zo ondenkbaar als het wellicht lijkt. Het is daarom belangrijk om uzelf, maar ook uw personeel, alert te maken op dit risico. Voorzie uw personeel bijvoorbeeld van de instructies hoe zij moeten handelen bij een vermoeden van omkoping.

‘Ongelijke leggers’

Ook dichter bij huis vindt aantasting plaats van de sport en haar integriteit door ongezonde culturen. De turnbond KNGU trok in het recent gepubliceerde rapport ‘Ongelijke leggers’ de conclusie dat er jarenlang sprake is geweest van grensoverschrijdend gedrag van trainers. Presteren was voor trainers zo belangrijk dat daarvoor geestelijke en soms ook lichamelijke mishandeling voor toegepast werd. Om de prestaties te verhogen werd bijvoorbeeld gebruik gemaakt van uithongering of het uitschelden van sporters.

Zoals ook bij het Russische dopingschandaal gesteld werd, is er volgens de KNGU ook in deze situatie een cultuurverandering nodig.

Cultuur is key

Drie situaties die allen iets met elkaar gemeen hebben. Er was sprake van een cultuur waardoor de organisaties het als ‘gewoon’ zagen om op een bepaalde wijze te handelen. Ook in ondernemingen kunnen ongezonde culturen heersen waar pestgedrag, discriminatie of zelfs seksuele intimidatie gezien wordt als ‘normaal’.

Een dergelijke cultuur kan nadelige gevolgen op de bedrijfsvoering. Medewerkers kunnen bijvoorbeeld last krijgen van depressieve klachten of in een burn-out terecht komen. Parallel daaraan is het ontstaan van een lagere kwaliteit van het product dat men levert. Vergeet daarnaast niet de kosten van bijvoorbeeld een loondoorbetaling omdat een werknemer uitval.

Het is daarom van groot belang om aan te sturen op een veilige werkomgeving. Op welke manier besteed uw organisatie aandacht aan een veilige werkomgeving en het hebben van een gezonde bedrijfscultuur?

 

Geschreven door Gerwin Methorst