Waarheidsvinding door gesprekstechnieken

Zonder gesprekstechnieken blijft de onderste steen op de bodem liggen

In onze blogs schrijven wij vaak over de toepassing van hoor-wederhoor, uitvoeren van referentgesprekken, uitvoering van integriteitsinterviews etc. Als particulier onderzoeker is vaak (telefonisch) contact nodig met partijen om het beoogde doel te bereiken. In een screening is dat doel het toetsen van de integriteit en betrouwbaarheid van de kandidaat. Denk bijvoorbeeld aan het informeren naar de activiteiten van een kandidaat ten tijde van een arbeidsonderbreking. Of de diepte in gaan met een referent om gedrag van een persoon te toetsen bij die werkgever. In andere woorden is een particulier onderzoeker continue bezig met waarheidsvinding.

Maar het voeren van een gesprek om die integriteit en betrouwbaarheid te toetsen, de onderste steen boven krijgen, is vaak lastiger dan men denkt. Juist terwijl gespreksvoering van essentieel belang is om tot een weloverwogen advies of conclusie te komen. In deze blog nemen wij u graag mee in de complexiteit van een gesprek en hoe gesprekstechnieken ondersteunend zijn in screening of rechercheonderzoek.

De basis is simpel, maar geldt dat ook voor de praktijk?

Om de complexiteit van gespreksvoering duidelijk te maken, moeten we eerst naar de basis. De basis is in principe simpel en bestaat uit drie elementen: de zender, een boodschap en de ontvanger. De zender wil zijn of haar boodschap overbrengen naar de ander. De ander reageert op die boodschap waardoor er een gesprek ontstaat.

Ondanks deze relatief simpel-ogende basis, zijn er veel invloeden waar rekening mee gehouden moet worden. De zender moet zijn boodschap namelijk ‘coderen’; de boodschap overbrengen met woorden. De ontvanger moet de boodschap ‘decoderen’; de boodschap ontvangen, begrijpen en verwerken. Zowel de zender als de ontvanger zijn daarin niet neutraal waardoor het coderen en decoderen beïnvloed kan worden. Denk bijvoorbeeld aan de relatie die er bestaat tussen de zender en ontvanger of de gemoedstoestand van deze personen. Als de ontvanger bijvoorbeeld net slecht nieuws heeft gekregen, kan het decoderen van de boodschap moeite kosten. Daarnaast spelen factoren van buitenaf ook nog een rol; ook wel ruis genoemd. Denk bijvoorbeeld aan de klusjesman die in een naastgelegen ruimte aan het boren is waardoor je elkaar lastig verstaat (Berg & Molin, 2023).

Dit maakt dat de praktijk van een goed gesprek vaak erg lastig is. Weinig kennis over gesprekstechnieken, resulteert dan ook in het missen van het beoogde doel.

Gesprekstechnieken ter ondersteuning aan het doel

Een gesprek kan meer doeleinden hebben. Denk aan overtuigen, gedragsverandering teweeg brengen of informatie verkrijgen. Met name het verkrijgen van informatie, is in de branche van de particulier onderzoeker van groot belang. Wij toetsen immers de integriteit en betrouwbaarheid van een kandidaat waarbij vaak hoor-wederhoor toegepast moet worden.

Om tot dat beoogde doel te komen en tot een betere codering/decodering te komen van een boodschap, kan gebruik gemaakt worden van gesprekstechnieken. Sterker nog, om door gewenste antwoorden te prikken en de waarheid boven tafel te krijgen, zijn gesprekstechnieken een vereiste. De technieken ondersteunen het communicatieproces en vormen een tool om uiteindelijk de onderste steen boven te halen, mits de toepassing juist is!

Drie belangrijke pijlers

Een goede toepassing van gesprekstechnieken is van essentieel belang om een doel te bereiken. Of het daarbij gaat om een screening of waarheidsvinding in een rechercheonderzoek, het effect van een juiste toepassing van gesprekstechnieken mag niet onderschat worden. Met name van belang zijn de volgende drie onderdelen:

Een goede voorbereiding is het halve werk
Goed voorbereid een gesprek in gaan is van groot belang in het bereiken van het doel van dat gesprek. Ongeacht of het gesprek met een referent, kandidaat of andere partij gevoerd wordt, is het volgende in de voorbereiding van belang:

• Stel het doel van het gesprek vast;
• Onderzoek wie de gesprekspartner is;
• Bereid de vragen voor of structureer het gesprek op basis van thema’s.

LSD gebruiken
Nee, wij hebben het dan niet over de drug LSD maar over Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Het toepassen van LSD zorgt voor meer structuur in een gesprek en maakt het makkelijker om informatie op te nemen.

Houd de vraag open
Als het doel is om de integriteit en betrouwbaarheid van een persoon te toetsen of er waarheidsvinding nodig is, dan is het van belang om de diepte in te gaan. Bij gesloten gesprekstechniek vragen, beperkt je de ander in zijn antwoordmogelijkheden juist waar informatie nodig is. De antwoordmogelijkheden wil je zo min mogelijk beperken tot slechts ‘ja’ of ‘nee’.

Zonder gesprekstechniek geen resultaat

Er zijn natuurlijk veel meer gesprekstechnieken dan enkel bovenstaande voorbeelden. Het (juist) toepassen van de technieken in de praktijk wordt vaak als lastig ervaren en vereist ook oefening. Maar voor waarheidsvinding of het toetsen van de integriteit of betrouwbaarheid van een persoon, zijn de technieken zeker van groot belang.

Inschakelen van een organisatie met deskundige onderzoekers die dergelijke technieken beheersen is daarom aan te raden. Daar komt bij dat de informatie die naar boven komt in een screening of bij vraagstukken omtrent waarheidsvinding vertrouwelijk en gevoelig kan zijn. Het inschakelen van een externe partij waarborgt daarbij de onafhankelijkheid in gesprekken die gevoerd moeten worden.

Benieuwd wat de toegevoegde waarde is van het inschakelen van Levent Bedrijfsrecherche in uw vraagstukken waarin waarheidsvinding van toepassing is? Waarin diepgaande gesprekken nodig zijn om de onderste steen boven te krijgen? Waarin complexe gesprekken de revue passeren en u zelf de kennis of ervaring niet heeft om dat gesprek te voeren? Neem gerust contact met ons op via 088 – 987 6000.